Witam Państwa serdecznie
po długim okresie bezczynności, ale dość intensywnym, ponieważ zaangażowałem się w kilka publikacji o Obornikach i okolicy. Na zlecenie Gminy Oborniki piszę tekst do historii Objezierza, w tym przede wszystkim o wspominanym domu kultury w Objezierzu.
Przytoczę Państwu tekst, który napisałem w oparciu o dostępne mi źródła.
Prosiłbym o krytykę tekstu i ewentualnie o jakieś dodatkowe informacje.
Ponadto, ze względu na fakt, że ma powstać publikacja o Objezierzu licząca 80 stron, czy ktoś z Państwa posiada jakiekolwiek zdjęcia z Objezierza z tamtego okresu i czy byłby chętny udostępnić je dla większej publiczności? W zamian poproszę urząd Gminy Oborniki, aby dostarczył Państwu z podziękowaniem egzemplarz tej publikacji.
DOM KATOLICKI W OBJEZIERZU
W rodzinie Turnów uważa się, że władze niemieckie dążyły do przyznania Stanisławowi Turno tytułu hrabiowskiego, którego on sam nie chciał. W związku z tym, przeciwstawiając się presji germanizacyjnej, wykupił odpowiedni patent, który dzięki poparciu arcybiskupa poznańskiego uzyskał tytuł „rzymski” chroniąc się tym samym od „berlińskiego”. W trakcie wspomnianej wizyty duchownego, starający się o tytuł szambelana papieskiego Stanisław Turno, miał się wówczas podobno założyć o to, że w ciągu roku postawi nowy budynek użyteczności publicznej, co tylko wspomoże w szybszym pozyskaniu upragnionego tytułu. Zgodnie z rodzinną legendą Turnów, Dom Katolicki w Objezierzu miał powstać z inicjatywy arcybiskupa poznańskiego, który zręcznie zmanipulował dziedzica Stanisława Turnę. Podczas wizyty duchownego, który zachwycony zmianami, do jakich doszło w Objezierzu i okolicy (1906 - 1914), miało dojść do rozmowy z ziemianinem, któremu biskup zwrócił uwagę, że miejscowość posiada wszystko i jest wzorem dla innych, poza jednym ważnym dla społeczności lokalnej budynkiem. Miał nim być Dom Kultury, w którym umacniany byłby duch katolicki i polski wśród mieszkańców.
Faktem jest, że Stanisław Turno starał się o tytuł szambelana papieskiego, ale żeby go uzyskać musiał okazać swoje zaangażowanie i wspieranie wspólnoty chrześcijańskiej. Dodatkowo, wiąże się z tym również wątek niemiecki. Wykształcony na uczelniach niemieckich i przeszkolony w gwardii kirasjerów w Berlinie, był również miłośnikiem języka i kultury niemieckiej. Przyczyniało się to do powstania licznych krytyk i polemik, a w szczególności w końcowym okresie zaboru pruskiego. Ponadto, jako dziedzic Objezierza, był również kolatorem i odpowiadał za opiekę nad kościołem św. Bartłomieja, którego rozbudowywał w latach 1905 – 1907. Faktem jest również że Stanisław Turno zaczął tytułować się szambelanem już w 1906 roku. Dowodzą tego współczesne jemu gazety i dokumenty. Prawdopodobnie starania o tytuł szambelana papieskiego zostały wsparte przez ks. arcybiskupa poznańskiego Edwarda Likowskiego (1836 – 1915), przy trumnie którego stał w charakterze członka warty honorowej podczas uroczystości pogrzebowych w Poznaniu dnia 24.02.1915 roku Stanisław Turno. W okresie, kiedy ziemianin z Objezierza zaczął tytułować się szambelanem papieskim, ks. Edward Likowski był biskupem pomocniczym archidiecezji poznańskiej, a urząd arcybiskupa poznańskiego i prymasa Polski pełnił ks. Florian Stablewski (1891 – 1906). Być może właśnie to wspomniani duchowni mieli wpływ na przyznanie Stanisławowi Turno tytułu szambelana papieskiego. Każda legenda zawiera w sobie cząstkę prawdy, jednak powiązanie tytułu szambelana papieskiego z budową Domu Kultury nie znajduje potwierdzenia w zachowanych źródłach.
Karta adresowa zabytków nieruchomych dotycząca Domu Katolickiego, stanowiący zespół kościoła pw. św. Bartłomieja w Objezierzu wskazuje, że miał on powstać około 1905 roku, a jego projektantem był Mieczysław Powidzki. Jest to budynek murowany, wpisany dnia 8.05.1998 roku w rejestr zabytków pod numerem 2646/A. Z kolei Andrzej Kwilecki w swojej książce Wielkopolskie rody ziemiańskie wskazuje, że Katolicki Dom Parafialny powstał w latach 1936-1937 wg projektu Franciszka Morawskiego, a jego fundatorem był Stanisław Turno. Inne źródła, jak np.
http://www.polskaniezwykla.pl podają jeszcze rok 1910, jako moment budowy.
Lata 30. XX wieku to okres intensywnego rozwoju Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej zakładanych przy parafiach katolickich (patronami byli proboszczowie). Taka organizacja społeczna powstała również w Objezierzu, a z gazet z tamtego okresu możemy dowiedzieć się, że w marcu 1933 roku Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej w Objezierzu przystąpiło do Związku Młodzieży Polskiej, a w dniach 25 – 26.08.1933 roku biskup poznański Walenty Dymek wizytował parafię objezierską. Być może to wówczas doszło do rozmowy z szambelanem papieskim Stanisławem Turno, ponieważ już w marcu 1934 roku w Objezierzu ponownie pojawia się ks. biskup Walenty Dymek, a celem tej wizyty było poświęcenie wybudowanego Domu Katolickiego w Objezierzu! Dom Katolicki został zatem zbudowany w latach 1933 – 1934, a jego uroczyste otwarcie i poświęcenie nastąpiło w marcu 1934 roku.
Dom Katolicki w Objezierzu, należący do zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego, pełnił funkcję centrum życia społecznego i kulturalnego mieszkańców do końca okresu międzywojennego. Po 1945 roku cały majątek objezierski, w tym opisany obiekt, został przejęty przez Skarb Państwa. Dom Katolicki został początkowo przekształcony w szkołę podstawową, a następnie w dom kultury albo dom ludowy, ponieważ różne źródła w zależności od okresu różnie nazywają opisywany obiekt. Utworzone w Objezierzu Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR), stanowiące sztandarowy przykład wsi peegerowskiej, w której zatrudnienie znalazło 600 osób, wymagało zapewnienia pracownikom rolnym również warunków rozwoju społecznego i kulturalnego zgodnego z ideą państwa socjalistycznego. Stąd też, przywrócono obiektowi pierwotną funkcję, jednak pod nazwą domu ludowego. Upadek Polski Ludowej, a także zmiany, do jakich doszło po 1991 roku spowodowały, że znacjonalizowany w 1945 roku budynek przeszedł pod zarząd Gminy Oborniki i pozostaje nim do dnia dzisiejszego. Podstawowe wymiary obiektu wynoszą 26,85 m długości, 12,45 m szerokości, 10,85 m wysokości. Budynek liczy 339,39 m2 powierzchni użytkowej oraz 2 410 m3 kubatury.
W ciągu całego funkcjonowania, obiekt był kilkukrotnie modernizowany. W latach 70. XX wieku całkowicie zmieniono, jego wystrój wewnętrzny. Nastąpny ważniejszy remont przeprowadzony został w latach 2009 – 2010 i obejmował odnowienie elewacji zewnętrznej.
Dnia 12.12.2017 roku pojawiło się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej ogłoszenie nr 631555-N-2017 Gminy Oborniki na modernizację zabytkowego domu kultury w Objezierzu. Do przetargu przystąpiło kilku przedsiębiorców. Dnia 27.02.2018 roku ogłoszono wybór najkorzystniejszej oferty dotyczącej prac budowlanych. Przetarg wygrała firma RETRO-STYL sp. z o.o. z Poznania i partner JG-BUD Jan Grzybowski z Daszewic.
Dnia 8.03.2018 roku, burmistrz Obornik Tomasz Szrama podpisał umowę na modernizację zabytkowego obiektu. Podjęte prace dotyczyły oczyszczenia wnętrza z wystroju, jaki zaprowadzono w latach 70. XX wieku, a także wymianę wentylacji i ogrzewania. Wyremontowano również cały dach wraz z rynnami, a także zbudowano toalety wewnątrz budynku. Modernizację uzupełnia również wyposażenie w nowe oświetlenie, które podkreśla walory architektoniczne.
Na przebudowę obiektu, której celem jest przywrócenie funkcji kulturalnej dla mieszkańców Objezierza, Gmina Oborniki otrzymała dofinansowanie w kwocie 792.214,83 zł w ramach Osi Priorytetowej 4 „Środowisko” Działanie 4.4. „Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego” Poddziałanie 4.4.3. „Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego w ramach ZIT dla MOF Poznania” Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Całość projektu opiewa na kwotę ponad 1 miliona złotych.
Dom Kultury (wcześniej: Dom Katolicki, Dom Ludowy) w Objezierzu stanowi ważne centrum życia społecznego i kulturalnego mieszkańców. Odbywały i nadal odbywają się w nim liczne uroczystości o różnym charakterze, które absorbują mieszkańców. Obecny remont, niezwykle ważny dla historii architektury, ma na celu przywrócić jego pierwotny wygląd wpisując się w niezwykle cenny zespół pałacowo-parkowy w najbliższej okolicy.
Z poszanowaniem
Tomasz
PS. Rozmawiałem z ks. Z. Szlachetką i wspominał mi, że dostał lub widział kiedyś zdjęcia z poświęcenia ww. obiektu, jednak w chwili obecnej nie możemy ich znaleźć.
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
na całośc.
