|
Witam.
Dziennik Poznański- link powyżej.
Nr 153, 8.VII. 1859.
Str. 1- Królestwo Polskie.
Warszawa, 3 lipca. Gazety warszawskie ukończyły wreszcie oddruk bardzo obszernej ustawy o powinności zaciągowej w Królestwie Polskiem. Ustawa ta, podpisana przez cesarza dnia 15 marca r. b., nie rozciąga się na cesarstwo i zmienia tylko dotychczasowy sposób poboru do wojska w Królestwie, żadnej nie zaprowadzając zmiany w innych szczegółach powinności wojskowej, mianowicie co do czasu trwania służby żołnierskiej i t. d. Odsyłając bliżej w tej sprawie interesowanych do Dziennika praw i do gazet warszawskich, gdzie cały tekst nowej ustawy zamieszczony, ograniczamy się tu na podaniu głównych zarysów nowego prawa.
Wedle świeżo ogłoszonej ustawy ulegają powinności zaciągowej wszyscy mieszkańcy Królestwa od lat 20 do 30 nie objęci poniżej wyszczególnionemi wyjątkami. Powinności tej dopełniają oni przez losowanie, przez dostawienie zastępców lub przez okupienie sobie tak nazwanego kwitu zaciągowego. Żydzi nie są wolni od powinności. Cała ludność spisowa dzieli się na okręgi spisowe, spisowi zaś każdego okręgu dzielą się na pewne kategorye, stósownie do lat i stosunków rodzinnych.
Zaciągowi wojskowemu nie ulegają: szlachta rosyjska, nowa szlachta polska, z dawnej dziedzicznej szlachty ci co wysłużyli 10 lat w służbie cywilnej; dalej duchowni, cudzoziemcy, menonici i bracia morawczycy, żydzi przyjmujący religią chrześciańską. Co do tego ostatniego punktu godne jest uwagi, że ustawa chcąc tym przywilejem skłaniać żydów do przechodzenia na religią chrześciańską, przypomina dawne prawo rzplitej polskiej, wedle którego każdy neofita tem samem szlachcicem zostawał. Nadto zaciągowi nie ulegają urzędnie: osoby posiadające stopnie uniwersyteckie, wójci gmin, pocztylioni, osoby zatrudnione w rządowych zakładach górniczych i przy drogach żelaznych, profesorowie, guwernerzy, organiści, lekarze, aptekarze, weterynarze, felczerzy, budowniczowie i jeometrzy, w sztuce swojej celujący rzeźbiarze, malarze i mechanicy, artyści teatrów warszawskich, rabini, żydzi-rolnicy, uczniowie różnych wyższych rządowych zakładów edukacyjnych, jedynacy, jedyni synowie pozostali po oddaniu innych do wojska, wnukowie wybrani przez dziada lub babkę którym dzieci pomarły, wdowcy mający dzieci małoletnie, głowni opiekunowie, patentowani wychowańcy marymontskiego instytutu gospodarstwa wiejskiego.
Spisowi dzielą się na cztery kategorye, wedle wieku swego i stosunków rodzinnych. Ponieważ do losowania pociągają spisowych kategoryami, zaczynając od pierwszej, a następnie na przypadek tylko potrzeby zachowując, idzie więc ztąd, że im kto w dalszej kategoryi pomieszczony, tem mniejszy ma widok być wziętym do wojska. Do 1szej kategoryi należą wszyscy spisowi od 20 do 22 lat; do drugiej kategoryi spisowi od 23 do 30 lat, ale tylko bezżenni lub bezdzietni; do 3ciej kategoryi spisowi od 23 do 30 lat, mający dzieci, lecz nieposiadający większych gospodarstw rolnych; do 4tej wreszcie kategoryi należy reszta spisowych.
Podział na okręgi spisowe ma tylko na celu porządek rozkładu i odbywania zaciągu wojskowego. Te spisowe okręgi są trojakie: ziemskie, miejskie i żydowskie. Okrąg spisowy ziemski ma obejmować 10,000 spisowych z pomiędzy ludności wiejskiej; okręgi miejskie i żydowskie stanowią się wedle dogodności miejscowych bez względu na liczbę dusz.
Ustawa wyszczególnia następnie osoby i władze którym poruczają się czynności i obowiązki dotyczące spełnienia powinności zaciągu wojskowego, wyłuszcza dalej czynności przygotowawcze przed ogłoszeniem poboru, sposób odbywania rewizyi spisowych i przechodzi wreszcie do samejże czynności poborowej.
Rozkład poboru w taki odbywa się sposób. Skoro komisya spraw wewnętrznych otrzyma polecenie poboru, układa ogólny rozkład, ile każda gubernia winna dostarczyć nowo-zaciężnych w stosunku do swej ludności i takowy rozkład przesyła rządom gubernialnym. Rząd gubernialny układa znów ogólny rozkład dla swej guberni, ile każdy okręg spisowy ma dostarczyć nowo-zaciężnych i jakiej kategoryi oraz jakiego wieku spisowi w losowaniu uczestniczyć mają. Przyjmuje się przytem za zasadę, że na jednego nowo-zaciężnego którego dostawić potrzeba, należy powołać przynajmniej 6 spisowych do udziału w losowaniu. Powołuje się do tego naprzód spisowych 1szej kategoryi, jeśli tych nie starczy, spisowych 2giej kategoryi w porządku wieku, i tak dalej.
Losowanie odbywa się jak następuje. W dzień oznaczony przyprowadzają sołtysi i ławnicy do punktu zbornego każdego okręgu, wszystkich spisowych w myśl powyższego rozkładu do losowania powołanych. W urnę losową kładzie się tyle numerów ile spisowych do losowania przywołano i każdy wyciąga sam z urny jeden numer. Za spisowych nieobecnych wyciągają osoby umocowane lub sołtysi. Wszyscy ci którzy wyciągnęli numera, poczynając od 1go aż do cyfry odpowiadającej liczbie rekrutów dostawić się mających z okręgu, oddawani są do wojska. Reszta liczy się do zapasowych podług starszeństwa numerów.
Ustawa rozszerza się następnie nad organizacyą urzędów rekruckich, którym odbiór nowo-zaciężnych poruczony.
Co do zastępstwa przez które spisowy uwolnić się może od służby wojskowej, zastępstwo to jest dwojakiego rodzaju: jedne sam spisowy obmyśla, w drugiem rząd pośredniczy. Co do pierwszego, każdy spisowy może dać za siebie zastępcę, a każdy mogący rozporządzać swoją osobą i nieznajdujący się w 1szej kategoryi spisowych, może być takim zastępcą. Spisowi jednego okręgu mogą się także mieniać ze sobą na wyciągnięte numera. Co do drugiego, to jest zastępstwa w którem rząd pośredniczy, jest ono w następujący sposób urządzone. Każdy mogący rozporządzać swoją osobą i nienależący do 1szej kategoryi spisowych może się wynająć za ustanowioną raz na zawsze cenę do służby wojskowej. Urząd rekrucki przyjąwszy takiego ochotnika do służby wojskowej i oddawszy komu należy, przesyła rządowi gubernialnemu pokwitowanie z odbioru ochotnika. Rząd gubernialny płaci gotówką za każde takie pokwitowanie 400 rubli sr., z których 300 rub. sr. dostaje zastępca do własnej dyspozycji, 14 rub. sr. odsyła się władzy wojskowej dla dołączenia do spółkowych jego funduszów, a 85 rub. sr. składa się w Banku polskim na procent od procentu, i powstały ztąd fundusz otrzymuje ów ochotnik po wyjściu z wojska, lub w razie jego śmierci spadkobiercy jego. Otóż rządy gubernialne mają zapas takich kwitów zaciągowych, z których każdy reprezentuje ochotnika już w wojsku służącego, i odprzedają je napowrót za 400 rub. sr. każdemu kto ich potrzebuje. Nabywca takowego kwitu zaciągowego wolny jest na zawsze od obowiązku służby wojskowej, na co otrzymuje świadectwo.
Ustawa kończy się wyliczeniem tych spisowych, którzy bez losowania i bez wolności zastępstwa oddawani być mają po prostu do wojska na rachunek przyszłego poboru. Należą tu niestawający do rewizyi lub losowania, zbiegli przed zaciągiem wojskowym i spisowi udający chorobę lub kalectwo dla uchylenia się od zaciągu.
Otóż jest treść ustawy zaciągowej, która lubo dotychczasowego 15letniego czasu służby w niczem nie zmienia, wielkim jest wszelako postępem i znacznie łagodzi okropną perspektywę jaka się przy każdej brance całej niemal ludności męzkiej otwierała.
Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.
|
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
